Określanie i opracowywanie celów edukacyjnych

Artykuł przygotowany przez zespół Udemy ds. dydaktyki i projektowania

Zespół Udemy ds. dydaktyki przygotował ten przewodnik, aby wyjaśnić, czym są cele edukacyjne, i przedstawić sprawdzone metody uwzględniania ich w procesie tworzenia materiałów.

 

Czym są cele edukacyjne?

Cele edukacyjne do odpowiedź na pytanie: co uczestnik kursu powinien być w stanie zrobić po ukończeniu tego zadania? Uwaga: jeśli opracowujesz cel edukacyjny pod kątem jakiegokolwiek zadania oceniającego, pytanie zmienia się na: opanowanie jakiej umiejętności sprawdza to zadanie?

 

Cele edukacyjne określają poziom szczegółowości celu poszczególnych zadań. Koncentrują się na uczestniku kursu, a nie na wiedzy, to znaczy określają, jakie czynności uczestnik kursu będzie w stanie wykonać, a nie z jakimi tematami będzie zaznajomiony. Jest to o tyle istotne, że jeśli nie określimy czynności, którą uczestnik kursu powinien opanować, nie będziemy w stanie sprawdzić, czego się nauczył. Kluczem jest tu założenie, że cele edukacyjne umożliwiają opracowanie zadań, których wykonanie można wykazać i zmierzyć.

 

Dlaczego warto stosować cele edukacyjne?

Cele edukacyjne wykorzystuje się w projektowaniu dydaktycznym, aby mieć pewność, że zadania zostały opracowane tak, aby przynieść określone efekty na konkretnym poziomie. Podczas opracowywania zadań cele edukacyjne stanowią narzędzia dające pewność, że materiały zawierają odpowiednie zadania i testy potwierdzające osiągnięcie tych celów.

 

Często na etapie przechodzenia od planowania do tworzenia materiałów cele edukacyjne zmieniają się. Należy wówczas pamiętać, że wraz ze zmianą celu muszą się też zmieniać materiały dydaktyczne i testy.

 

Im lepsza spójność tych komponentów, tym większe prawdopodobieństwo, że dany materiał dotyczy odpowiedniego zagadnienia, a test (jeśli jest przewidziany) potwierdza opanowanie założonej umiejętności.

 

Rozpisywanie celów edukacyjnych

 

W najprostszej formie cel edukacyjny ma dwie części: 1) czasownik, który opisuje wykonanie pożądanej czynności lub umiejętności 2) opis kontekstu ich wykonania. Cel edukacyjny powinien zawierać się w zdaniu „Uczestnik kursu, który zrealizował to zadanie, powinien być w stanie: [czasownik] [określone okoliczności]”. W przypadku testu: „Uczestnik kursu, który prawidłowo odpowiedział na to pytanie, wykazał, że zrealizował cel edukacyjny”.

 

1. Najważniejszym zadaniem jest wybór odpowiedniego czasownika. Powinien on być adekwatny do założonego poziomu zrozumienia zagadnienia. Popularnym narzędziem sugerującym tego typu czasowniki jest taksonomia Blooma. Możesz też wybrać czasownik, opierając się na samym zadaniu (patrz przykłady poniżej).

 

1. Następnie należy osadzić wybrany czasownik w odpowiednim kontekście, czyli określić okoliczności, w których uczestnik kursu powinien być w stanie wykonać daną czynność.
   1. Dobrze określony cel edukacyjny ma kontekst obejmujący okoliczności, w których uczestnik kursu jest w stanie wykonać daną czynność, oraz poziom zaawansowania ten czynności. W tym przewodniku skupimy się na okolicznościach.

 

Przykłady wysokiej jakości celów edukacyjnych:

• Ze zbioru figur 2D wybierz trójkąty (poziom: zrozumienie).
• Napisz specyfikację wielokontenerową, używając pliku YAML w narzędziu Docker Compose (poziom: zastosowanie).
• Podsumuj zbiory danych, używając funkcji grupowania i agregacji w tabelach przestawnych (poziom: analizowanie).

 

Wskazówki dotyczące rozpisywania i udoskonalania celów edukacyjnych (źródło)

 

• Używaj krótkich sformułowań koncentrujących się na pojedynczych efektach. Dzięki temu możliwe jest określenie, czy dany cel został osiągnięty, bez konieczności stwierdzania częściowej realizacji.
• Aby cel edukacyjny był możliwy do osiągnięcia i zmierzenia, unikaj czasowników o szerokim znaczeniu, których nie da się obiektywnie ocenić. Używaj czasowników aktywnych, które opisują, co uczestnik kursu będzie w stanie zrobić w wyniku nauki. Na przykład: unikaj słów takich jak „rozumie”, „opanował” czy „zna”.
• Cele edukacyjne powinny koncentrować się na uczestniku kursu i określać założone efekty jego pracy. Aby łatwiej zdefiniować cel nastawiony na uczestnika kursu, zacznij od wyrażenia „Uczestnik kursu będzie w stanie…” – nawet jeśli z ostatecznej wersji celu je usuniesz.

 

Proces rozpisywania wysokiej jakości celów edukacyjnych

 

1. Pomyśl o rzeczywistej czynności, którą uczestnik kursu mógłby wykonać w prawdziwym życiu. Jak to, czego uczysz, może być zastosowane w praktyce? W jakim celu? Wybierz odpowiedni czasownik, który odzwierciedla tę rzeczywistą czynność.

• Pomyśl o stopniu zaawansowania czynności, którą uczestnik kursu ma wykonać, i określ go, używając 6-stopniowej skali taksonomii Blooma (pamięta, rozumie, stosuje, analizuje, ocenia, tworzy) – ułatwi Ci to wybór odpowiedniego czasownika.
• Przykład: Twój nowy kurs Udemy dotyczy zarządzania, a konkretny moduł, który właśnie planujesz, będzie zawierać zadanie, w ramach którego uczestnicy będą ćwiczyć przekazywanie informacji zwrotnej. Zobacz, od czego najlepiej zacząć.
  Zadanie: przekaż informację zwrotną, używając techniki Sytuacja-Zachowanie-Wpływ (poziom zaawansowania wg taksonomii Blooma: zastosowanie).

 

2. Dodaj kryteria, aby wskazać, jak lub kiedy będzie możliwe wykazanie wyniku nauki, aby dać odbiorcom pewien kontekst.

Zadanie: przekaż pracownikowi opinię zwrotną w ramach oceny jego produktywności, używając techniki Sytuacja-Zachowanie-Wpływ.

 

3. (Opcjonalnie) Określ poziom akceptowalny do stwierdzenia, że uczestnik zrealizował dany cel edukacyjny.

Zadanie: przekaż pracownikowi opinię zwrotną w ramach oceny jego produktywności, używając techniki Sytuacja-Zachowanie-Wpływ. Uwzględnij wszystkie obszary oceny przyjęte w Twojej firmie.